Αγωγιάτες

  • Το άλογο του αγωγιάτη κ. Κοτζαμάνη που μεταφέρει απορίμματα από δύσβατες περιοχές του δήμου Μήθυμνας Λέσβου
  • Το άλογο του αγωγιάτη κ. Κοτζαμάνη που μεταφέρει απορίμματα από δύσβατες περιοχές του δήμου Μήθυμνας Λέσβου
  • Το άλογο του αγωγιάτη κ. Κοτζαμάνη που μεταφέρει απορίμματα από δύσβατες περιοχές του δήμου Μήθυμνας Λέσβου
  • Το κασόνι μεταφοράς αποριμμάτων του αγωγιάτη
  • Το πέταλο του αλόγου

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Οι αγωγιάτες αναλάμβαναν όλες τις αναγκαίες μεταφορές ποικίλων φορτίων με άλογα ή με μουλάρια, τόσο μέσα στα όρια τοπικών οικισμών ή γειτονιών, όσο και μεταξύ των χωριών, ή των χωριών και των αστικών κέντρων, τόσο της Λέσβου, όσο και της Χίου. Μετέφεραν το λάδι και άλλα εμπορεύματα, τα οικοδομικά υλικά, μάζευαν τα απορρίμματα και εξυπηρετούσαν τους ταξιδιώτες. Ειδικά στα ορεινά χωριά, η μεταφορά τόσο των ανθρώπων όσο και των προϊόντων γίνονταν αποκλειστικά από τους επαγγελματίες αγωγιάτες, μέχρι τη δημιουργία ολοκληρωμένου οδικού δικτύου, τη δεκαετία του 1950. Σε κάθε χωριό ζούσαν κι’ εργάζονταν αρκετοί αγωγιάτες, οι οποίοι μοιράζονταν μεταξύ τους τις δουλειές, αφού υπήρχε μεγάλη ζήτηση και το μεροκάματο ήταν καλό, ενώ παράλληλα ήταν οργανωμένοι και σε τοπικά σωματεία. Οι αγωγιάτες χρησιμοποιούσαν «κασάκια» (κασόνια) για να τοποθετούν τα προϊόντα που μετέφεραν.

Η εκπαίδευση και η φροντίδα του φορτηγού ζώου (αλόγου ή μουλαριού) ήταν εξαιρετικά σημαντική. Οι αγωγιάτες τα εκπαίδευαν αρχικά να μην κλωτσούν και να μη δαγκώνουν, ενώ τα «σέλωναν» περίπου στην ηλικία των δύο χρόνων, για να συνηθίσουν σιγά-σιγά, ώστε όταν φτάσουν τεσσάρων χρονών να είναι έτοιμα για δουλειά. Το ζώο έπρεπε να είναι πολύ γερό για να συνηθίσει το βάρος από τα κασάκια που τοποθετούνταν εκατέρωθεν πάνω του (ώστε να ισορροπούν), ενώ το πιο σημαντικό σημείο της εκπαίδευσης ήταν να μάθει να ακολουθεί τον αγωγιάτη. Γι’ αυτό οι αγωγιάτες απέφευγαν τα ζώα που δεν τα είχαν μεγαλώσει οι ίδιοι από μικρά. Όπως ανέφεραν (είναι «ζαριά», δηλαδή ρίσκο) γιατί είχαν μάθει ήδη άλλο αφεντικό. Έπρεπε να φροντίζουν να τρέφονται πολύ καλά τα ζώα με καλαμπόκι και κτηνάλευρο, για να είναι γερά, καθώς επίσης να πεταλώνονται κάθε μήνα για να μη γλιστρούν ή κουτσαίνουν.

Σήμερα, όσοι (ελάχιστοι) αγωγιάτες έχουν απομείνει - τουλάχιστον στη Λέσβο - έχουν περιοριστεί να μαζεύουν τα σκουπίδια για λογαριασμό των δήμων στα ορεινά κυρίως χωριά, ή να μεταφέρουν τις ελιές από τα ελαιοκτήματα που βρίσκονται σε πλαγιές που δεν είναι προσπελάσιμες από τα αυτοκίνητα.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

  • Συνέντευξη Κοτζαμάνη Αλέξανδρου [αγωγιάτη], στο Μόλυβο Λέσβου, στις 30/07/2004