Ξυλουργοί - Μαραγκοί

 

Ξυλουργοί ή μαραγκοί (ντουλγκέρηδες) ονομάζονται οι τεχνίτες που είναι ειδικοί στην κατεργασία και επισκευή του ξύλου, σε διάφορους τομείς, όπως στην οικοδομή, στην επιπλοποιία και στη δημιουργία διακοσμητικών ή χρηστικών αντικειμένων. Οι σύγχρονοι μαραγκοί εξειδικεύονται συνήθως σε κάποιον από τους παραπάνω τομείς, ενώ οι παλιοί, παρ’ ότι αναλάμβαναν κυρίως τις ξύλινες κατασκευές των οικοδομημάτων (ταβάνι, πάτωμα, πόρτες, παράθυρα, ντουλάπια, σκάλες κ.α.), κατασκεύαζαν παράλληλα και έπιπλα (καναπέδες, τραπέζια, καρέκλες), αλλά και οποιαδήποτε ξύλινη κατασκευή (π.χ. αργαλειούς, κιβώτια, κοντάκια όπλων, ακόμη και φέρετρα).

Οι μαραγκοί, διδάσκονταν την τέχνη ως βοηθοί - τσιράκια δίπλα σε παλιούς τεχνίτες, ενώ αρκετές φορές το επάγγελμα μεταβιβαζόταν από πατέρα σε γιο. Η ξυλεία που χρησιμοποιούσαν μέχρι το 1950 περίπου, ήταν αποκλειστικά ντόπια και την προμηθεύονταν από υλοτόμους (ξυλοσχίστες) της περιοχής τους, ενώ μετά το 1950 δούλευαν και με ξύλα εισαγωγής (κυρίως από τη Σουηδία και τη Ρουμανία). Το είδος των ξύλων που χρησιμοποιούσαν εξαρτιόταν από τη χρήση για την οποία προορίζονταν, έτσι για οικοδομικές κατασκευές χρησιμοποιούσαν μαλακά ξύλα (π.χ. λεύκες, ήμερα πεύκα, κ.α.) ενώ για έπιπλα και άλλα αντικείμενα πιο σκληρά ξύλα, όπως καρυδιά, καστανιά, κυπαρίσσι κ.α.

Η δημιουργία ξύλινων κατασκευών, περνάει από τρεις φάσεις: σχεδιασμό σε χαρτί, κατασκευή και τελικό φινίρισμα. Κατά την πρώτη φάση, αποτυπώνεται το σχέδιο της κατασκευής σε χαρτί και υπολογίζονται οι διαστάσεις και η ποσότητα του ξύλου που χρειάζεται. Στη συνέχεια επεξεργάζονται την ξυλεία και δημιουργούν την επιθυμητή κατασκευή με πριόνι, ροκάνι, τόρνο, σκεπάρνι, σφυρί, φαλτσοκόφτη, κατσαβίδια και αργότερα (μετά το 1945 περίπου) με ηλεκτρικό τόρνο, αλυσσοπρίονο, κομπρεσέρ κ.α., καθώς και υλικά όπως κόλλα, καρφιά, πόμολα, χερούλια. Τέλος, γίνεται το φινίρισμα και το βάψιμο του αντικειμένου, παλιότερα με γυαλόχαρτο, πινέλο, μπογιές - λάδια και αργότερα (μετά το 1945) με τριβείο και πιστόλι βαφής.

Σήμερα, η τέχνη του μαραγκού εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά η ζήτηση προϊόντων έχει μειωθεί, λόγω της χρήσης άλλων υλικών στις οικοδομικές κατασκευές (όπως παράθυρα από αλουμίνιο, σκάλες από τσιμέντο κ.ο.κ. - που δείχνουν μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο, χρειάζονται λιγότερη συντήρηση, παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια), αλλά και εξ’ αιτίας της ανάπτυξης της αγοράς εργοστασιακών επίπλων, που κατά κύριο λόγο είναι πιο οικονομικά, αλλά και ετοιμοπαράδοτα.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

• Συνέντευξη Γιαννούλου Δημήτρη [ξυλουργού], στο Πλωμάρι της Λέσβου, στις 04/07/2005
• Συνέντευξη Καγιαννιώτη Α. [ξυλουργού], στη Μυτιλήνη, στις 07/07/2005.