Ντελάληδες

 

Οι ντελάληδες αναλάμβαναν το έργο των δημοσίων διακηρύξεων και ανακοινώσεων. Συνήθως έκαναν τη δουλειά τους πεζοί, αλλά ορισμένες φορές χρησιμοποιούσαν και ζώα για να μεγαλώσουν την εμβέλεια της δράσης τους. Σε διάφορες περιστάσεις το έργο τους χρηματοδοτούσαν ιδιώτες που ήθελαν να μεταδώσουν κάποιο μήνυμα σε ένα ευρύ ακροατήριο (όπως για παράδειγμα πραματευτές που ήθελαν να αναγγείλουν την άφιξή τους σε κάποιο χωριό ή γονείς που ανακοίνωναν το γάμο των παιδιών τους), ενώ σε άλλες κοινοτικοί ή δημόσιοι φορείς ή προύχοντες που ήθελαν να μεταδώσουν κάποιες ανακοινώσεις ή/και οδηγίες προς τον πληθυσμό (όπως για παράδειγμα σε περίπτωση επιδημιών ή αντίθετα εορτών και πανηγυριών, κ.ο.κ.).

Οι ντελάληδες περιδιάβαιναν τους δρόμους φωνάζοντας, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούσαν παράλληλα και ειδικά ηχητικά μέσα (κουδούνι, τούμπανο, βούκινο) για να προσελκύσουν την προσοχή. Φυσικά, επέλεγαν συνήθως τα σημεία που συγκέντρωναν τον περισσότερο κόσμο, αλλά ορισμένες φορές αναλάμβαναν την υποχρέωση συγκεκριμένων δρομολογίων (όπως για παράδειγμα να «διαλαλήσουν» μια ανακοίνωση σε μια συγκεκριμένη απόμακρη γειτονιά), τα οποία συνήθως εκτελούσαν ευσυνείδητα.

Ο ρόλος των ντελάληδων ήταν πολύ σημαντικός για την ενημέρωση των μελών μιας κοινότητας, αφού οι ανακοινώσεις τους κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων που αφορούσε σε διαθέσιμα προϊόντα, σε κοινοτικές συνελεύσεις, σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες, στην έλευση του ταχυδρόμου, στην παρουσία γιατρών, στην πώληση ζώων ή ακινήτων, στην απώλεια ζώων ή αντικειμένων κ.ο.κ.

Οι αποδοχές τους συνδέονταν θεωρητικά με το επαγγελματικό κύρος κάθε ντελάλη, αλλά εξαρτιόνταν πρακτικά κυρίως από το εύρος της διαδρομής που αναλάμβαναν να ακολουθήσουν, καθώς και από τον αριθμό των εκφωνήσεων που αναλάμβαναν να αρθρώσουν. Σε κάθε περίπτωση η τελική τιμή επαφιόταν στην καλή θέληση του παραγγελιοδόχου. Ο τρόπος με τον οποίο «διαλαλούσαν» οι ντελάληδες κάθε φορά τα μηνύματά τους, διαμορφωνόταν ανάλογα με το περιεχόμενο της αναγγελίας, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιζε η ένταση της φωνής τους. Γενικότερα οι περισσότεροι αυτοσχεδίαζαν. Ορισμένοι επέλεγαν σοβαρό ύφος, άλλοι χρησιμοποιούσαν χιουμοριστικές φράσεις. Για παράδειγμα κάποιος Αγιασιώτης ντελάλης «ντελαλούσε» κουκιά ως εξής: Έγ(ι) τουτα τα κ’τσα π' μας φέραν είνι απ' τα πιο καλά, λάσπ' γινόντι μες ότου πιάτου, ψλόφλουδα τσι βραστιρά. Ενα σούρουμα τσ' αλάτ'σμα, τα τσινώνιτι στα πιάτα. Μι σαλάτα απί ντουμάτα τσι σιρδέλις τ’ς Καλλουνής τσι μ' ένα χειρ(ο)βόλ(ι) σκουρδουπαπούδις (σκελίδες σκόρδου) θα τα φραθεί γη ψ’χή σ' . Πάντως σχεδόν όλοι οι ντελάληδες ξεκινούσαν τις εκφωνήσεις τους με μία στερεότυπη φράση όπως «ακούσατε, ακούσατε…», «σήμερα έχουμε…», κ.ο.κ.

Οι ντελάληδες ήταν συνήθως ηλικιωμένοι, που έκαναν ευκαιριακά αυτή τη δουλειά για να μπορούν να συντηρηθούν. Σπανιότερα ήταν νέοι που επιδίωκαν να κερδίσουν μια πρόσθετη αμοιβή, πέρα από την τακτική τους εργασία. Πάντως, σε καμιά περίπτωση το επάγγελμα αυτό δεν μπορούσε να συντηρήσει μόνιμα μια οικογένεια, αφού τα έσοδά του ήταν λιγοστά και ακαθόριστα.

Σήμερα ντελάλη μπορεί να συναντήσει κανείς σπάνια και μόνο σε κάποιο μικρό χωριό. Το ρόλο τους έχουν υποκαταστήσει τα μεγάφωνα των τοπικών κοινοτήτων και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης,

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

• Συνέντευξη Μιχαλέλλη Παναγιώτη [συνταξιούχου χαμάλη και ντελάλη], στο Πλωμάρι Λέσβου, στις 05/07/2005
• Γκίκα Π. Γ., Ντελάληδες - έρευνα και χρονικό, εκδ. «Αστήρ», Αθήνα, 1983
• Πασχαλιάς Π., «Παλιοί ντελάληδες της Αγιάσου. Ένα επάγγελμα που πάει να εκλείψει...», Αγιάσος, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος: 1984, τεύχος 24: 14